Τι είναι το deja vu και γιατί συμβαίνει;

Όλοι μας το έχουμε βιώσει λίγο ως πολύ το deja vu! Τι είναι όμως στην πραγματικότητα και γιατί μας συμβαίνει; Είναι θαύμα ή μήπως κάτι άλλο; Βρισκόμαστε με τον φίλο μας σε μια πόλη για πρώτη φορά στη ζωή μας. 

Είμαστε σε διακοπές και κάνουμε βόλτες γνωρίζοντας καινούρια μέρη και συνήθειες. Ξαφνικά όμως γίνεται κάτι παράξενο! Ακούμε το φίλο μας να μας λέει: «Ρε φίλε, αυτό το έχω ξαναζήσει ακριβώς έτσι!» Τι έγινε εκείνη τη στιγμή; Είναι αδύνατον να ισχύει αυτή η πρόταση επειδή και οι δύο μας βρισκόμαστε για πρώτη φορά σε εκείνο το μέρος!! Με δύο λόγια, μόλις ο φίλος μας είχε ένα… deja vu! Τι είναι όμως αυτό; Το deja vuDéjà vu σημαίνει στα γαλλικά «αυτό το έχω ξαναζήσει». Έτσι ονομάζεται η έντονη αίσθηση που νοιώθουμε πως, ένα γεγονός που βιώνουμε ή βλέπουμε αυτή τη στιγμή για πρώτη φορά, έχει επαναληφθεί στο παρελθόν. Συνήθως αυτή η εμπειρία συνοδεύεται μια αίσθηση οικειότητας καθώς και το αίσθημα ότι «κάτι δεν πάει καλά». Αξίζει να αναφέρουμε επίσης πως déjà vu έχει βιώσει το 50% των ανθρώπων!!

Τα είδη του deja vu

Αρχίζοντας την ανάλυση του «φαινόμενου» του τι είναι deja vu, να πούμε πως υπάρχουν τρία είδη déjà vu:déjà vecu, déjà senti και déjà visite. Τι είναι όμως το καθένα από αυτά;

1) DEJA VECU

Σημαίνει «αυτό το έχω ξαναδεί» και σχεδόν πάντα όταν κάποιος αναφέρει ότι είχε déjà vu εννοεί στην πραγματικότητα déjà vecu. Είναι η πιο συνηθισμένη μορφή και λανθασμένα συγχέονται οι δύο ονομασίες!

2) DEJA SENTI

Είναι μια αποκλειστικά συναισθηματική κατάσταση και σημαίνει «αυτό το έχω ξανανιώσει».

3) DEJA VISITE

Είναι η πιο σπάνια από τις τρείς περιπτώσεις και σημαίνει «αυτό το έχω ξαναεπισκεφθεί». Είναι η μοναδική αίσθηση η οποία έχει συγκεκριμένες γεωγραφικές και χωρικές διαστάσεις, σε αντίθεση με το déjà vecu και το déjà senti τα οποία είναι κυρίως ή/και αποκλειστικά συναισθήματα.

Γιατί συμβαίνει το deja vu;

Ακόμα δεν ξέρουμε τι ακριβώς είναι, πώς προκαλείται και γιατί συμβαίνει! Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες. Έχουν βρεθεί πολλές ομοιότητες του déjà vu και κάποιων κλινικών ασθενειών όπως η σχιζοφρένεια!! Αυτό έχει οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για μια νευρική ανωμαλία. Επίσης έχει παρατηρηθεί πως παράλληλη χρήση μερικών φαρμάκων αυξάνουν τις πιθανότητες να βιώσουμε déjà vu! Μια άλλη θεωρία λέει πως οφείλεται στην ετεροχρονισμένη ενεργοποίηση των νευρώνων. Έτσι το ίδιο ερέθισμα φτάνει στον εγκέφαλο με μία μικρή καθυστέρηση, αρκετή όμως ώστε να παραπλανηθεί και να πιστεύει πως το ζει για δεύτερη φορά!

Μια ακόμα εξήγηση αναφέρει την οπτική καθυστέρηση, ότι δηλαδή υπάρχει μια καθυστέρηση στη μεταφορά του οπτικού ερεθίσματος από το ένα μάτι στον εγκέφαλο σε σχέση με το άλλο μάτι. Η θεωρία όμως αυτή καταρρίφθηκε όταν καταγράφηκαν εμπειρίες deja vu και από τυφλούς!! Εξηγήσεις έχει προσπαθήσει να δώσει και η παραψυχολογία, συνδέοντας την αίσθηση με την πρόγνωση, την διόραση, τις υπεραισθητικές αντιλήψεις. Πολλοί μάλιστα βασιζόμενοι στο déjà vu, βλέπουν σε αυτό την απόδειξη ύπαρξης ψυχικών ικανοτήτων σε πολλούς ανθρώπους. Μια θεωρία αυτής της κατηγορίας, δικαιολογεί το συναίσθημα σαν μια προσπέλαση της μνήμης των ονείρων. Με δυο λόγια, déjà vu είναι η ανάμνηση ενός ξεχασμένου ονείρου που έχει αρκετά κοινά στοιχεία με την κατάσταση που βιώνουμε.